Laag-Keppel - Keppelse IJzergieterij0000.0011

 

 Literatuur

 

- Janse, H., Houten kappen in Nederland, 1000 - 1940. Deel in de serie 'Bouwtechniek in Nederland', nr 2. Delft (Delftse Universitaire Pers), Zeist (Rijksdienst voor de Monumentenzorg), 1989. [413 blz. ISBN 90.6275.549.6]. Hierin "Emyspant": blz. 314-315   ("Emyspanten": "Omstreeks 1825 vond de Franse genie-kolonel Emy voor exercitiehallen een mogelijkheid om grote steunpuntloze overspanningen te maken. Hij vormde boogspanten, die gevormd werden uit planken, die liggend op elkaar werden gestapeld. De delen werden in de dikterichting gebogen en afwisselend op elkaar geklemd door middel van bouten en van beugels, die op het pakket planken werden geklemd. [...] Omstreeks 1840 werd voor de Keppelse IJzergieterij te Laag-Keppel (Gld.) een giethal gesticht met een overspanning van ca. 18 m. Daartoe bouwde men een heel opvallende constructie, die gelijkenis vertoont met de principes van Emy (afb. 630). De negen kapspanten werden ieder gemaakt van twee krom gebogen boomstammen van ongeveer 13 m. lengte. Deze ondergingen een bijzondere behandeling. De stam werd vanaf het worteleinde, dat een diameter had van ongeveer 33 cm, in de lengte middendoor gezaagd tot ruim 3 m onder de top. Vervolgens werd van ca. 70 cm van de onderkant aan weerszijden van de eerste zaagsnede een andere gemaakt, eveneens tot ruim 3 m onder de top. De beide laatste sneden lopen dus niet door tot de onderkant. Vervolgens werd de stam kromgebogen. Na het buigen werd er aan de voet van de stam een ijzeren bout door aangebracht, haaks op de zaagsneden. Ook werden er 13 tot 16 smeedijzeren beugels, bestaande uit twee met smeedijzeren krammen naar elkaar getrokken delen, om geklemd. Op deze wijze ontstonden knieboogspanten, die in de afgelopen anderhalve eeuw weinig vervorming hebben ondergaan. [...] De toppen van de gebogen spantbenen werden heel traditioneel in een makelaar gepend en verbonden door een hanebalk, die met bouten aan de spantbenen is verbonden. [...]")

- Stenvert, Ronald & Chris Kolman & Sabine Broekhoven & Ben Olde Meierink, Gelderland. Deel in de serie 'Monumenten in Nederland', nr 5. Zeist (Rijksdienst voor de Monumentenzorg), Zwolle (Waanders), 2000cop. [412 blz. ISBN 90.400.9406.3]. Hierin: blz. 216 ("Ten westen [van de bebouwing aan de Dorpsstraat] ontstond in 1794 de Keppelse IJzergieterij (gesloopt 1986)" - dit is de volledige tekst)